Doğru Düzgün Çeviri Yapmanın Çözümü
İngilizce Türkçe tercümeniz için Google Çeviri uygulamasıyla doğru düzgün çeviri yapmanın çözümü noktasında en iyi yolları size göstereceğim. Bu yazıyı sonuna kadar okuduğunuzda ve çözümlerimizi uyguladığınızda artık Google Çeviri sizin için doğru ve kesin tercümeyi yapacaktır. Üstelik on binlerce lira çeviri ücreti ödemenize gerek kalmadan, tamamen ücretsiz bir yöntem kullanmış olacağız.
Yöntemleri anlatmaya geçmeden önce bir-iki konuya değinmek istiyorum. Bildiğiniz gibi Google Çeviri veya diğer çeviri programları üzerinden bir metin çevirisi yaptığınızda ortaya anlamsız bir tercüme çıkabiliyor. Ve özellikle teknik makale içeren metinlerde bu durum daha büyük bir fiyaskoya dönüşüyor. Aslında bunun suçlusu “tamamen çeviri uygulamasının beceriksizliğidir” diyemeyiz. Çünkü henüz anlamsal çeviri uygulamaları geliştirilemedi.
Şimdilik yapay zeka kullanan ve sadece istatistiklere göre cümleler oluşturabilen makine çevirileri görebiliyoruz. Buna şimdilik sinirsel çeviri yöntemi diyoruz. Sinirsel çeviriler bir insanın cümleyi ne için kullandığına bakarak tercümeyi tamamlar. Ancak bu her zaman aklımızdan geçeni ortaya çıkartmaz. Yani çeviri uygulamalarının sinirleri henüz bizim kadar gelişmemiştir. Onlar sadece insanların en çok kullandığı kelimeleri cümlelerin içine yerleştirmeyi tercih ederler. Bu nedenle asıl amacı genellikle ortaya koyamazlar. Fakat günün birinde anlamsal çeviri uygulamaları geliştirilir ise o zaman gerçek bir tercümana ihtiyacımız kalmayacaktır.
Konuyu uzatmadan hemen çözüm yollarına geçelim. Ama geçmeden önce Google Çeviri uygulamasını cihazınıza yükleyin.
Yükleme bittikten sonra sık kullandığınız dilleri internete bağlı olmadan da çevirebilmeniz için uyglama içinde indirin. İşlem tamamlandığında artık çeviri yapmanın püf noktalarına geçebiliriz.
*** İmla kurallarına dikkat etmeliyiz ***
En iyi ve en doğru çeviriyi yapabilmeniz için ilk dikkat etmeniz gereken püf noktası yazdığınız metnin imla kurallarına uygun olduğunu doğrulamanızdır. Konuyu biraz açacak olursak; Bir cümlede virgül (,) olması gereken yerde, nokta (.) olması gerken yerde, ve diğer imla işaretlemeleri de olması gereken yerde ise çeviri için gereken anlam makine tarafından kolayca belirlenecektir. Eğer bir metindeki anlatılmak istenen cümleler anlam bakımından dosdoğru olacaksa bu, imla kurallarına sadık bir metinle mümkün olacaktır. Dolayısıyla tercümenin başarısı ilk olarak imla kurallarına riayet ile başlayacaktır. Peki hepsi bu mu?.. Tabi ki bu kadar değil!
*** Özne, Yüklem, Fiil içeren kelimeler cümle içinde mutlaka olmalıdır ***
Biz Türkler genellikle yazı yazarken aklımıza gelen kelimeleri kullanarak cümle oluştururuz. Örneğin; “Bugün İstanbul’a gideceğim” cümlesini İngilizceye çevirmek istediğinizde basit 3 kelimeden oluşan bir cümle olduğu için, tam olarak çevrilecektir [“I will go to Istanbul today”]. Ancak çeviride görmemiz gereken bir konu var! İngilizce cümledeki kelimeler arasında “I” yani Türkçe anlamı “ben” olan bir kelime (özne) varken, Türkçede bu kelimeyi (özneyi) cümle içinde görmüyoruz. Çünkü zaten gidiyorum dediğimizde benim gittiğimi biz anlıyoruz. Fakat bu son derece basit bir cümlede bu kadar doğru çeviri ile karşılaşsak, ta aslında Türkçe cümlemizde yazmamız gereken asıl cümle şu olmalıdır: [Ben bugün İstanbul’a gideceğim].
Eğer makine çevirisi programlarının doğru bir çeviri yapmasını istiyorsak, cümle içinde özne kullandığımızdan emin olmalıyız. Yani her cümlede gizli özne yerine doğrudan öznenin kendisini eklemeliyiz. Yukarıdaki örnekte “ben” öznesini eklediğimiz gibi cümle tam olmalıdır. Bunu yapmamızın nedeni makinelerin bizim anladığımız anlamı henüz anlayabilecek kabiliyette olmamasıdır. Dolayısıyla cümlelerimizi anlam bakımından düzeltebilmemiz için kelimeleri eksiksiz yazmamız gerekecektir. Bu konuya dikkat edersek çeviriyi daha doğru yapma konusunda büyük mesafe kat etmiş oluruz.
*** Bir diğer konu ise anlam bakımından doğru kelimeyi cümleye yerleştirmektir ***
Mesela; “Ben bilgisayarı ve sonra bir programı açıp ders çalışacağım” cümlesinde ben kelimesini eklediğime dikkat edin! Bu kısa hatırlatmadan sonra asıl söylemek istediğim kısma geleyim. İngilizce çevirilerde açmak fiilinin genel karşılığı “open” dir. Cümlemizde bir bilgisayarı açmak ve sonra da bir programı açmak istediğimizi anlatmaya çalışıyoruz. Eğer bu cümleyi bu şekilde çeviriye koyacak olursak, [“I will open the computer and then a program and study”] şeklinde çevirdiğini göreceksiniz. Halbuki bir bilgisayarı açmak için open kullanabiliyor olsak ta, anlam bakımından bu cümlede open doğru bir kelime değildir. Onun yerine “turn” kullanabiliriz. Bir başka konu ise programı açmak için kullandığımız doğru kelime İngilizcede “run” dur. Dolayısıyla bu cümlede hem “turn” ve hem de “run” kelimelerini çeviri metninde görmemiz gerekiyordu. O halde eksik yaptığımız bir şey var!… İşte burada doğru kelimeyi ekleyerek çevirinin hatasız yapılmasını sağlayabiliriz.
Hatasız çeviri için şöyle bir şey yazmamız gerekecektir: “Ben bilgisayarı açıp ve bir program çalıştıracağım ve sonra ders çalışacağım”. yani çeviri şu şekilde sonuç veriyor: “I’ll turn on the computer and run a program, and then I’ll study.” Gördüğünüz gibi bu cümlede iki adet fiil var. Bunlardan biri bilgisayarı açmak için kullandığımız “turn” kelimesi, diğeri ise programı çalıştırmak için kullandığımız “run” kelimesidir. Bu sayede doğru çeviri yapmış olacağız. Hatta cümleyi doğru yazmaz isek bazen çalıştırmak fiili için “run” yerine “work” kelimesini bile görebilmemiz mümkün olmaktadır. Bu ise cümlenin anlamını tamamen bozacaktır. Çünkü “work” kelimesi bir bedensel çalışma anlamı için kullanılmaktadır. O halde en doğru çeviriyi yapmak için kendi kurduğumuz Türkçe metnin doğru düzgün olmasını kesin olarak sağlamalıyız.
Sonuç:
Yukarıda verdiğim püf noktalarına dikkat ederek çeviri yapmaya başladığınızda aslında makine çevirilerinin de başarılı sonuçlar üretebildiğini göreceksiniz. Öyleyse şimdiden çeviri yapmaya başlayarak kendinizi denemeye ne dersiniz.
